AYDINLATMA ÖLÇÜMÜ

AYDINLATMA DÜZEYİ ÖLÇÜMLERİ

– Tesis çalışma alanı içerisinde belirlenen noktalarda aydınlatma düzeyi ölçümlerinin yapılması ve tesis yerleşim planı üzerinde gösterilmesi. – Ölçülen sonuçlarının ulusal ve uluslararası mevzuat kapsamında değerlendirilmesi. – İSGÜM Yeterlik Belgesi kapsamındadır.

Aydınlatma ölçümleri, COHSR 928-1-IPG-039 -Measurement of Lighting Levels in the Work Place – Canada Occupational Health and Safety Regulations, Part VI (İşyerlerindeki Aydınlatma Seviyelerinin Ölçümü– Kanada İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, Kısım VI kapsamında, iş yeri ortamında çalışanlara tüm çalışma süresi boyunca görsel görevlerini etkili, konforlu ve güvenli bir şekilde gerçekleştirmeleri için aydınlatma gerekliliklerini belirlemek üzere iş yeri iç mekânlarının aydınlatma düzeyinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla yapılmaktadır.

TANIM VE KISALTMALAR

Lüks (Lux) : Bir yüzey üzerine düşen ışık akısının yoğunluğu (10.76 lux =1 foot-candle)

AYDINLATMA DÜZEYİ ÖLÇÜMLERİ NASIL YAPILIR?

Aydınlatma düzeyi tayini ölçümleri tesis içerisinde çalışma alanlarında, tesiste bulunan idari binalarda, tesis içi açık ve kapalı alanlarda aydınlatma düzeyi belirlenmesi amacıyla yapılır.

Aydınlatma düzeyi ölçüm sonuçları aksi belirtilmedikçe, lüks olarak verilir.

COHSR 928-1-IPG-039 gereği aksi belirtilmedikçe, ışıkölçer ölçüm yaparken değerlendirme yapılacak yüzeyin üzerine ışık sensörü yukarıya bakacak şekilde ya da arazi ölçümlerinde ışık sensörü yukarı bakacak şekilde yatay olarak yerleştirilmelidir. Eğer ölçümler dengeli bir şekilde ışıklandırılmış bir bölgede yapılıyorsa, dört konum rastgele seçilebilir; ancak, bu oldukça nadir bir durumdur; bu nedenle, ortalama değerin aydınlatma seviyesinin sembolü olabilmesi için dört nokta (ya da gerekliyse dört nokta seti) dikkatlice seçilmelidir.
COHSR 928-1-IPG-039 gereği, ölçüm için en karanlık dört noktayı ya da en parlak dört noktayı seçmek temsili bir değer vermeyecektir. Noktalar ortalama değer değerlendirmesi yapılan alanın aydınlatma seviyesini temsil edebilmelidir. Aşağıdaki başlıklarda çeşitli durumlarda kullanılacak yöntemler detaylı şekilde belirtilmelidir.

Ofisler İçin Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri

Ofis çalışma ortamında bulunan masalar üzerinde yapılacak aydınlatma düzeyi ölçümleri için ölçüm noktalarının koordinatları Şekil 1’de verilmiştir. Seçilecek ölçüm noktaları belirlenirken Şekil-1 dikkate alınmalıdır.
Çalışma masası üzerinde yapılacak olan ölçümlerde çalışma alanının merkezine yerleştirilecek bir koordinat düzlemi üzerinde belirlenen dört noktada aydınlatma düzeyi ölçümleri yapılır. Koordinat düzleminin konumu masanın ölçülerine göre ayarlanmalıdır.

Ölçüm Noktalarının Görev Merkezine Göre Koordinatları

Nokta	x	y
A	0	-110
B	-152	42
C	152	42
D	0	195

Şekil 1. Masalar Üzerinde Aydınlatma Düzeyi Ölçüm Noktaları

Üretim Bölgeleri İçin Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri

Üretim bölgelerindeki masalar, tezgahlar ve benzer yapılar için Şekil-1’de verilen ofis masaları için kullanılan test örneği kullanılmalıdır. Belirli birtakım görsel görevlerde ise, sistemi masanın boyutuna göre ayarlayarak direkt olarak yapılan işin üzerinde ölçüm yapılır.

İç Mekanlarda Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri

İç mekân ortamlarında yapılan aydınlatma ölçümlerinde ortamının durumuna göre yapılacak olan ölçüm sayısı dörtten fazla olabilir.
Aydınlatma ölçümlerinde ölçümler için tavsiye edilen yöntem, 3 m ya da daha az olarak ayrılmış düz bir çizgi üzerinde, bir lambadan başlayıp duvarda bitirerek, dört eşit noktaya ayrılmış doğrusal kılavuz kullanmaktır.
Ölçüm yaparken kullanılan cihaz yerden 1 m yükseklikte yatay olarak tutulmalıdır. Eğer ölçüm yapılan ortam büyük ya da düzgün olmayan bir yapıda ise, bu yöntemi birkaç kez tekrar etmek gerekebilir. Aynı yöntem yürüme yollarının yanı sıra merdivenler ve destek çalışma alanları için de kullanılabilir.
İç mekân aydınlatma düzeyinin tespitinde COHSR 928-1-IPG-039 standardının tavsiye ettiği ölçüm yönteminin görsel olarak gösterilişi Şekil 2’de verilmiştir.

Şekil 2. İç Mekan Aydınlatma Düzeyi Ölçümü Noktaları

x: Aydınlatma armatürleri

d: Her bir ölçüm noktası arasındaki mesafeleri, bu mesafe 3 m ya da daha az olmalıdır.

o: Ölçüm Noktası

Şekil 2’de iç alan aydınlatma düzeyi ölçümleri için ölçüm noktaları gösterilmiştir. Her bir nokta arasında maksimum 3 m. olan, 9 m. ölçüsündeki bir çizgi bir lambanın altından başlayacak ve duvarda bitecek şekilde hazırlanır. Daha sonra bu çizgi üç eşit uzaklığa bölünür ve ölçümler her iki uçta ve iki ara noktanın her birinde olacak şekilde dört farklı noktada yapılır. Aydınlatma ölçümleri geniş ya da düzgün biçimli olmayan bir odada yapılıyor ise ortalama bir değer elde etmek için bu gibi çizgilerden birkaç tane hazırlanmalıdır.

Dış Mekan Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri

Dış mekan aydınlatma ölçümlerinde iç mekan aydınlatma ölçümlerine benzer bir yöntem kullanılır.
Sistemin başlangıç noktası gözlemlenen en karanlık noktada, uç noktası ise bölgedeki en parlak alanda olmalıdır (Örneğin bir lambanın altında). Her bir nokta birbirinden en az 3 m.’lik eşit uzaklıkta ayrılmalıdır.
Geniş alanlar ve düzgün olmayan alanlar için düzgün bir değer elde etmek için dört ölçüm noktasından fazla ölçüm noktası kullanılabilir.
Dış mekan aydınlatma düzeyinin tespitinde COHSR 928-1-IPG-039 standardının tavsiye ettiği ölçüm yönteminin görsel olarak gösterilişi Şekil 3’de verilmiştir.
Şekil 3’de dış mekân aydınlatma düzeyi ölçümleri seçilecek ölçüm noktaları verilmiştir. Her bir nokta arasında en az 3 m. veya daha fazla olan 9 m ölçüsündeki bir çizgi karanlık noktadan başlayarak en aydınlık noktada bitecek şekilde hazırlanır. Daha sonra bu çizgi üç kısma ayrılır ve ölçümler her iki uçta ve iki ara noktanın her birinde yapılır.
Geniş ya da düzgün biçimli olmayan bir alanda veya ışıklandırmanın eşit olmadığı zamanlarda alan için ortalama bir değer elde etmek için bu gibi çizgilerden birkaç tane hazırlanmalıdır.

Şekil 3. Dış Alan Aydınlatma Düzeyi Ölçüm Noktaları

x = lambalar,

d = her bir ölçüm noktası arasındaki uzaklık (bu uzaklık 3 m. ya da daha fazla olabilir)

o = ölçüm noktası

# = bir bölgedeki en karanlık nokta (genellikle üstünkörü bir incelemeyle bulunabilir)

Video Gösterim Terminali (VDT) Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri

Aydınlatma düzeyi ölçümlerinde VDT çalışma ortamları için özel koşullar belirtilmiştir.
Bir VDT ortamında aydınlatma ölçümü cihazı tüm durumlarda yatay olarak tutulur. Yapılacak dört ölçüm klavye pozisyonundan 20 cm uzaklıkta iki ölçüm ve ekrana10 cm uzaklıkta iki ölçüm olacak şekilde yapılır. Bu ölçümlerin ortalaması alınarak VDT alanındaki aydınlatma düzeyinin bir ortalaması bulunur.
VDT çalışmasının bir belgenin okunmasını gerektirdiği durumlarda ölçümler belge üzerinde ya da belge desteği üzerinde yapılmalıdır. Ölçümler ölçüm cihazının belge üzerinden 10 cm uzaklıkta iki farklı noktadan alınarak yapılır. Belge üzerindeki aydınlatma değeri bu iki ölçümün ortalaması alınarak bulunur.
Video Gösterim Terminalinde (VDT) aydınlatma düzeyinin tespitinde COHSR 928-1-IPG-039 standardının tavsiye ettiği ölçüm yönteminin görsel olarak gösterilişi Şekil 4’de verilmiştir

o, v, x =Ölçüm Noktaları

Şekil 4.VDT Çalışma Ünitesi Aydınlatma Seviyelerinin Ölçümü

Aydınlatma Ölçümü Standartı Nedir?

Aydınlatma Ölçümünü Kimler Yapabilir?

TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Gereklilikler Standardı kapsamında ilgili parametrelerden akredite edilen ve akreditasyon sonucunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 28741 Sayı ve 20 Ağustos 2013 tarihli İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK kapsamında İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü’nün yetki verdiği yetkili laboratuvarlar bu ölçümleri yapabilir.

[safir_mainheading title=”Hizmet Açıklaması” icon=”ayar”]

[safir_list]

İşletmede gece çalışması olması ve müşteri tarafından kabul edilmesi durumunda her ölçüm noktasında gece ve gündüz ölçümleri yapılmalıdır.

[/safir_list]

[safir_mainheading title=”Ürün Görselleri” icon=”foto”]

Başkent İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi, 17020 TÜRKAK akredite bir kuruluştur.

İSGÜM Tarafından Yetkilendirilmiş İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar arasında ilk yetki alan kuruluş arasında yer almaktadır.

[safir_mainheading title=”Merak Edilenler” icon=”soru”]

[safir_faq question=”Aydınlatma Düzeyi Ölçümleri Öncesi Yapılması Gereken Hazırlıklar Var mıdır?” answer=”Ölçümlere başlanmadan önce tesis yetkilileri ile ölçüm yapılacak tesis gezilmeli, tesiste yapılması düşünülen deney çalışmalarına ait numune alma planı üzerinde tesis yetkilileri ile görüşülerek ölçüm adetleri ve ölçüm noktaları konusunda son mutabakat sağlanmalıdır.

Tesiste yapılacak deney çalışmaları sırasında tesisin sürekli ve sürekli olmayan çalışma koşulları dikkate alınmalıdır.

Ölçümlerin işletmenin rutin çalışma koşullarında yapılması esastır. Aksi durumlar, kayıt altına alınarak belirtilir.

İşletmede gece çalışması olması ve müşteri tarafından kabul edilmesi durumunda her ölçüm noktasında gece ve gündüz ölçümleri yapılmalıdır.”]

[safir_faq question=”Aydınlatma Ölçümü Ne Sıklık İle Yapılır? PERİYODU Nedir?” answer=”Mevzuatımızda aydınlatma ölçümü periyodu ile ilgili bir bilgi yer almamaktadır. Fakat aydınlatma ölçümü sonrasında işletmedeki makine ve tezgâhların yerlerinde değişiklik olduğunda, yeni makine alındığında, proseste değişiklik olduğunda, aydınlatma cihazlarının değiştirilmesi durumunda, ölçüm sonucunda aydınlatma ölçüm değerlerinin düşük çıktığı yerlerde yapılan iyileştirmeler sonunda tekrarlanmalıdır. Eğer belirtilen değişiklikler olmadıysa işletmenin Risk Analizi yenileme sürelerinde aydınlatma ölçümü yapılır. Bu nedenle aydınlatma ölçümü çok tehlikeli sınıfta 2 yılda bir, tehlikeli sınıfta 4 yılda bir, az tehlikeli sınıfta 6 yılda bir yeniden yapılmalıdır. Aydınlatma ölçümü periyodunu iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekiminin uygun görmesi halinde belirtilen bu süreler kısaltılabilir. “]

İş Hijyeni Ölçümleri hakkında, İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analiz Laboratuvarlarımızdan destek alabilirsiniz

[safir_mainheading title=”Ürün ile İlgili Kampanyalar” icon=”kampanya”]

[safir_descriptionbox header=”İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analiz Laboratuvarlarımız her zaman hizmetinizde” content=”Türkiyenin her bölgesinde İş Hijyeni Ölçümleri yapılmaktadır.” icon=”cuzdan” bg=”sky”]

Sağlıklı ve güvenli günler dileriz.